Ο όρος <παραμύθι> πηγάζει από τον γαλλικό όρο <conte de fees>(παραμύθια για νεράιδες).Το παραμύθι εμφανίστηκε στη γλώσσα μας σε μια ορισμένη ιστορική καμπή και σταδιακά επισκίασε τον όρο <λαϊκό παραμύθι> . Το παραμύθι είναι η πεζή λογοτεχνική αφήγηση του λαού , το διήγημα του ή η νουβέλα του . Τα παραμύθια σήμερα απασχολούν το ενδιαφέρον σχεδόν μονάχα των παιδιών .Και αυτό δεν γίνεται μόνο στις μεγάλες πόλεις αλλά και στα χωρία ,όπου τα παραμύθια έχουν υποστεί πολλές αλλαγές για να προσαρμοστούν στη πνευματική ποιότητα και στις δυνατότητες των νέων. Τα πράγματα δεν ήταν πάντοτε έτσι. Τα παραμύθια φτιαχνόντουσαν και λέγονταν για μεγάλους κυρίως. Η παρουσίαση ενός παραμυθιού ήταν σοβαρό γεγονός για τους παλιούς ανθρώπους.
Το παραμύθι αποτελεί το είδος εκείνο της λογοτεχνίας που φέρνει το μαγικό και το παράλογο στον κόσμο της καθημερινότητας. Στα παραμύθια ανασχηματίζονται και ανακατατάσσονται γνωστά μέρη και πράγματα με τέτοιο τρόπο ώστε να ταιριάξουν με την περίσταση και να αποδώσουν με μεγαλύτερη διαύγεια αυτό που δεν φαίνεται με γυμνό μάτι αλλά με το <μάτι> του νου. Το παραμύθι θέτει διάφορα ερωτήματα για το καλό και το κακό, αναφέρεται στα ήθη, τα έθιμα καθώς και στις παραδόσεις και αξίες ενός λαού. Η δύναμη των φανταστικών παραμυθιών βρίσκεται στη ικανότητα του συγγραφέα να παρουσιάζει την πραγματικότητα με πρωτότυπο τρόπο. Tα περισσότερα παιδιά συχνά απολαμβάνουν φαντασίες για παντοδυναμία είτε κατά την διάρκεια του παιχνιδιού τους είτε όταν ονειροπολούν, <Η προσποίηση της παντοδυναμίας αντισταθμίζει την αδυναμία που αισθάνονται και κάνει τους περιορισμούς τους υποφερτούς>.
Κατά τον ίδιο τρόπο, τα παιδία συχνά ικανοποιούνται να ταυτίζονται με χαρακτήρες των μυθιστορημάτων, που διαδραματίζουν τα πάντα μπροστά στ μάτια τους. Άλλες φορές , πάλι , όταν τα παιδία έχουν μεγαλύτερη συναίσθηση της αδυναμίας τους ταυτίζονται με χαρακτήρες που επιτυγχάνουν όχι τόσο με τη μυϊκή δύναμη αλλά με την ικανότητα που έχουν να εντυπωσιάζουν και να πείθουν τους άλλους. Συχνά τέτοιοι χαρακτήρες είναι ο μικρότερος γιός , ο πιο αδύναμος κλπ. Η επιτυχία του ήρωα οφείλεται όχι τόσο στις δικές του δυνάμεις αλλά στις νεράιδες στους μάγους ή στα ζώα που είναι πρόθυμα να τον βοηθήσουν.
Οι περισσότερες έρευνες για τα λαϊκά παραμύθια έγιναν με ιδιαίτερη έμφαση στις ανθρωπολογικές, κοινωνιολογικές , ψυχολογικές ,φιλοσοφικές και λογοτεχνικές μεθόδους. Το μαγικό και φανταστικό στοιχείο στα παραμύθια είναι στενά συνδεδεμένο με το πραγματικό . Τέσσερις παράγοντες υπευθύνους για τη δύναμη του μαγικού στο παραμύθι είναι η φαντασία ,η ανάκτηση των δυνάμεων, η φυγή και η παρηγοριά. Η δημιουργική φαντασία ενσωματωμένη στο παραμύθι μπορεί να μας βοηθήσει να δούμε νέες συνδέσεις ανάμεσα στο παρελθόν και στο παρόν. Η φαντασία όπως σχηματίζεται μέσα στο παραμύθι συμβάλλει στη λύτρωση της ανθρωπότητας.
Η θεωρία της ψυχανάλυσης τονίζει ιδιαίτερα τη σημασία της φαντασίας στα παραμύθια για την ανακούφιση από την ένταση και το άγχος όταν τα παιδία έρχονται αντιμέτωπα με υπαρξιακά διλήμματα , εσωτερικές αμφιβολίες , μπερδεμένα συναισθήματα κλπ . Προκειμένου το παραμύθι να κρατήσει την προσοχή του παιδιού πρέπει να μπορεί να το διασκεδάσει και να διεγείρει την περιέργεια του. Τα παραμύθια όπως κανένα άλλο είδος παιδικής λογοτεχνίας, κατευθύνουν το παιδί στην ανακάλυψη της ταυτότητας του και προτείνουν τις απαραίτητες εμπειρίες για μια σωστή διάπλαση του χαρακτήρα . Τα παραμύθια υπόσχονται ότι εάν το παιδί αποτολμήσει αυτό το δύσκολο και τολμηρό επιχείρημα καλοσυνάτες δυνάμεις θα σπεύσουν να το βοηθήσουν και τελικά θα επιτύχει. Τα ο παιδί συχνά προβληματίζεται μέσα από την ανάγνωση των παραμυθιών . Ανησυχεί όχι για το αν υπάρχει αδικία στον κόσμο αλλά αν το ίδιο θα το αντιμετωπίσουν δίκαια . Αναρωτιέται ποιος ή τι είναι εκείνο που το σπρώχνει στην κακοτυχία και στην αναποδιά και τι μπορεί να κάνει για ν την αποφύγει.
Τα παραμύθια βοηθούν το παιδί να αποκτήσει εμπειρίες για τον έξω κόσμο, χωρίς την υποχρέωση να διακρίνουν το πραγματικό από το μη πραγματικό. Προπαντός στα κλασσικά πατροπαράδοτα παραμύθια όπως η Σταχτοπούτα ή Κοκκινοσκουφίτσα πχ το συμπέρασμα είναι ότι τα παιδία δεν πρέπει να μιλούν στους ξένους, αλλά στο παραμύθι αυτό ο ξένος είναι ο Κακός Λύκος.
ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙΟΥ
Το κάθε παραμύθι αποτελείται από επεισόδια(μοτίβα) που βρίσκονται μεταξύ τους σε κάποια αρκετά χαλαρή πλοκή. Τα επεισόδια αυτά είναι αποκλειστικό κτήμα κανενός παραμυθιού αλλά κυκλοφορούν με ευκινησία και περιέχονται, προσαρμοσμένα βέβαια σε πολλά και διάφορα παραμύθια με διαφορετική μάλιστα υπόθεση. Είναι δηλαδή κοινοί τόποι των παραμυθιών. Και όχι μονάχα των παραμυθιών. Βρίσκονται πολλές φορές και στα τραγούδια και στις παραδόσεις και στους μύθους των διαφόρων λαών. Ο αναγνώστης των παραμυθιών που ακολουθούν, θα διαπιστώσει αρκετές φορές το φαινόμενο της κυκλοφορίας των ίδιων μοτίβων από παραμύθι σε παραμύθι.
Το περιεχόμενο πάντως των επεισοδίων αυτών δεν είναι καθόλου κοινό. Σε πολλούς μάλιστα φαίνεται σήμερα όχι απλώς φανταστικό αλλά τερατωδώς απίθανο. Οι ερευνητές όμως διακρίνουν στα απίθανα αυτά για τους σημερινούς επεισόδια λείψανα και απηχήσεις δοξασιών και καταστάσεων πανάρχαιων και πρωτογόνων. Κατά τη γνώμη τους οι ανθρωποσφαγές, οι ανθρωποθυσίες, οι αρπαγές γυναικών, η στενή οικειότητα των ανθρώπων με τα ζώα αντιπροσωπεύουν πανάρχαιες κοινωνικές καταστάσεις και αντιλήψεις.
Ύστερα όλες εκείνες οι διηγήσεις για τον ήλιο, το φεγγάρι, τα αστέρια , τη γη και τη ζωή στον άλλο κόσμο, τους δράκους, τις νεράιδες, τις λάμιες, τα απίθανα θηρία και τέρατα προέρχονται ασφαλώς από τις θρησκείες των αρχαίων λαών.
Αλλά κι από τη μαγεία και την πίστη στις υπερφυσικές δυνατότητες των μάγων προέρχονται πολλά από τα επεισόδια. Τα μαγικά καρφιά, οι βελόνες, τα θαυματουργά μήλα, καρύδια, αμύγδαλα, φουντούκια, τα εναέρια ταξίδια, μάγων κατορθώματα ή μάλλον επιδιώξεις ήταν.
Ένα άλλο ,επίσης, μέρος των παραμυθιών επεισοδίων πρέπει οπωσδήποτε να ‘χει την πηγή του στα όνειρα. Οι πρωτόγονοι πιστεύουν στα όνειρα όσο καις την πραγματικότητα. Τα χωρίς αρχή και τέλος ταξίδια στον άλλο κόσμο, τα απελπιστικός αδιαπέραστα δάση , τα θαυμαστά παλάτια, που με την ίδια ευκολία και ταχύτητα παρουσιάζονται ή χάνονται, και γενικά όλες οι εναγώνιες και θαμπές περιπλανήσεις φαίνονται να προέρχονται ή τουλάχιστο να είναι επηρεασμένες από τον κόσμο των ονείρων.
